Stephan Vanfleteren. Transcripts of a Sea.

In Nieuwpoort (de Vismijn) en Brugge (het Hof der Dingen) kan je al langer terecht, maar dit najaar is een NAVIGO-bruikleen ook in Gent te zien. Daar opent op 20 september de tijdelijke expo ‘Stephan Vanfleteren. Transcripts of a Sea.’ in het Museum voor Schone Kunsten (MSK). In deze tentoonstelling toont Vanfleteren voor het eerst de betovering die hem de afgelopen vijf jaar naar en zelfs in zee heeft gedreven. Vanfleteren analyseert de zee in al haar gestalten en lichtomstandigheden. Hij speurt naar plaatsen waar golven en deiningen zich als onvoorspelbare wonderen vertonen. Stormachtig, spiegelglad, mistig, onweerachtig, verraderlijk rustig water of een op hol geslagen wastrommel: de fotograaf aanschouwt het niet vanaf het strand maar kiest voor een natte confrontatie door letterlijk in de zee te gaan.

Marine met indrukwekkende hemel, Floris Jespers. Collectie NAVIGO Visserijmuseum © www.artinflanders.be, foto Cedric Verhelst

Tegelijkertijd gaat Vanfleteren in deze expo in dialoog met beeldende kunstenaars van de 17^e eeuw tot op heden die net als hij geobsedeerd zijn door de zee. Het zijn eveneens artiesten die niet kiezen voor zuivere observatie, maar die erin slagen om ‘hun’ persoonlijke zee in beeld te brengen. Eén van hen is Floris Jespers (1889-1965), één van de tenoren van de modernistische schilderkunst in België tijdens het Interbellum. Zijn schilderij ‘Marine met een indrukwekkende hemel’ maakt sinds 2018 deel uit van de NAVIGO-collectie. Het heeft normaal een vaste plek in de kunstgalerij van het museum, maar krijgt nu de kans om te schitteren tussen werken van klinkende namen als Gustave Courbet, James Ensor, Léon Spilliaert, Marlène Dumas en Rinus Van de Velde.

Bruikleen

Een museumcollectie is eigenlijk ‘van iedereen’: het is de bedoeling om zoveel mogelijk mensen ervan te laten leren en genieten. Aangezien het bovendien onmogelijk is voor een museum om zelf alle objecten te laten zien, maakt ‘bruikleenverkeer’ deel uit van de standaard werking van een museum. Objecten worden daarbij voor langere of kortere tijd uitgeleend aan andere instellingen, veelal voor tijdelijke tentoonstellingen of om enkele jaren deel uit te maken van een semi-permanente opstelling.

Aan zo’n bruikleen zijn tal van voorwaarden verbonden. Eisen omtrent bewaarcondities, verzekeringen en transport worden daarom vastgelegd in een officiële bruikleenovereenkomst. Eenmaal deze administratieve fase afgehandeld is, worden de objecten zelf voorbereid op hun reis. Alle stukken worden onderworpen aan een grondige controle, waarbij de toestand zorgvuldig bekeken en genoteerd wordt in een conditierapport. Daarna kunnen de objecten ingepakt worden en zijn ze klaar voor transport. Wanneer de objecten uiteindelijk veilig en wel op hun nieuwe plaats belanden, volgt nog een laatste conditiecheck. Eventuele schade van het transportproces kan dan al achterhaald worden. En éénmaal de bruikleen enkele maanden of jaren later afloopt… dan begint dit alles opnieuw van voren af aan. Bruiklenen zijn dus best een arbeidsintensief proces. Maar het is het waard, om de collectie zo zichtbaar en toegankelijk te maken voor zoveel mogelijk mensen.

Kom jij ook eens kijken? De expo ‘Stephan Vanfleteren. Transcripts of a Sea.’ loopt nog tot 4 januari 2026 in het MSK Gent.