Object in de kijker: schilderij ‘Garnaalvisserij te paard’ door Floris Jespers

Onder een indrukwekkende abstracte hemel, zien we een figuratieve voorstelling van een garnaalvisser te paard met netten en manden, stappend langs de rand van de zee. Zijn beeltenis wordt weerspiegeld in een plas. Kunstenaar van dienst van dit fris geschilderde werk - dat sinds 2016 tot de NAVIGO-collectie behoort - is Floris Jespers: één van de tenoren van de modernistische schilderkunst in België tijdens het Interbellum.

 

Floris Jespers werd op 18 maart 1889 geboren in een Antwerps kunstenaarsgezin. Zijn vader Emile (1862-1918) was beeldhouwer, net als zijn oudere broer Oscar (1887-1970). Samen trokken Oscar en Floris al op jonge leeftijd naar de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten te Antwerpen, waar ze middag- en avondcursussen volgen. Terwijl Oscar in de voetsporen van zijn vader trad, besloot Floris al snel om het over een andere boeg te gooien: schilderen werd zijn stiel. Schilder Rik Wouters fungeerde aanvankelijk als zijn grote voorbeeld, en Jespers’ vroege werken waren dan ook volledig in de stijl van het fauvisme: felle kleurtoetsen, grove borstelstreken, weinig detail, in vegen gedacht.

 

De gebroeders Jespers bleken ook getalenteerde muzikanten. Gewapend met viool (Oscar) en cello (Floris) traden ze op in music-halls en schouwburgen. Het was tijdens één van deze concerten dat Floris in 1914 dichter en auteur Paul Van Ostaijen leerde kennen, die zijn dichte vriend en bezieler zou worden. Samen bestudeerden ze de nieuwe filosofische strekkingen en de vernieuwingspogingen in de internationale kunst, en vormden ze (samen met Oscar Jespers en schilder Paul Joostens) één van de vroegste modernistische kernen binnen België. Vanaf ca. 1918 zien we in het schilderwerk van Jespers dan ook grote veranderingen: kubistische, expressionistische, futuristische en surrealistische elementen doen hun intrede. Jespers bleek bijzonder onderlegd in al deze kunstvormen, maar daar kwam ook vaak de kritiek op zijn werk vandaan: het mistte, aldus bepaalde critici, persoonlijkheid. Toch bleken zijn veelzijdigheid, zijn verbeeldingskracht en zijn uitzonderlijke techniek niet te ontkennen, en zette hij zo mee de toon voor de vernieuwing van de kunst in België tijdens het Interbellum.

 

 

 

Het schilderij ‘Garnaalvissers te paard’ dateert uit 1914, en is dus een vroeg werk van Jespers. Het is trouwens niet het enige werk van deze kunstenaar in de NAVIGO-collectie: in 2018 werd ook het doek ‘Marine met een indrukwekkende hemel’ aangekocht. Bovendien valt in Oostduinkerke-Koksijde ook werk van zijn broer Oscar te bewonderen. Het witte natuurstenen "Gedenkteken voor militaire en burgerlijke oorlogsslachtoffers" van de Eerste Wereldoorlog, tegenwoordig te vinden naast de Sint-Niklaaskerk in Oostduinkerke, is van de hand van Oscar Jespers. Het toont een jonge vrouw met hoofddoek en kruis om de hals, die het lichaam van een gesneuvelde soldaat ondersteunt. Het monument werd ontworpen door architect Pierre Vandervoort en beeldhouwer Oscar Jespers. Deze laatste verbleef in 1924 vijf maanden in Oostduinkerke om het werk te maken. Het gedenkteken van Oostduinkerke stamt uit de kubistische periode van Oscar Jespers, maar de vormen zijn vrij toch realistisch in vergelijking met andere beelden van de kunstenaar uit die periode.

 

Meer info

• Letterenhuis Antwerpen - Floris Jespers
• Museum De Reede - Floris Jespers
• Het Stille Pand - Oscar Jespers
• Burssens, G. (1943). ‘Floris Jespers’. De Sikkel, Antwerpen, 192 pp.
• Mattelaer, P.B. (2001). ‘Herinneringen aan de schilder Floris Jespers en Knokke’, in: Cnocke is Hier, nr. 38, pp. 51-59, online raadpleegbaar.
• Boyens, J. (2013). ‘Oscar Jespers. Beeldhouwer en tekenaar 1887-1970’, MDD, Deurle, 480 pp.
• Artikel De Standaard, Jan Van Hove, 22 december 2004 : ‘Retrospectieve Floris Jespers in Oostende’.
• Inventaris Onroerend Erfgoed - Oorlogsmonument
• Lannoy, D. en Vanwijnsberghe, S. (2015). Tentoonstellingskrant bij de expo ‘Floris Jespers Kongo Knocke’, 4 tot 26 april 2015, CC Sharpoord Knokke, online raadpleegbaar.